5 Ιουλίου- Το Είδωλο του Ιωάννη

Το βιβλίο του Γάλλου Romain Sardou «Το Είδωλο του Ιωάννη» πρωτοεκδόθηκε το 2002 και κυκλοφόρησε στη χώρα μας δύο χρόνια αργότερα από τις εκδόσεις Λιβάνη και σε μετάφραση της Ρένας Λέκκου-Δάντου. Ο πρωτότυπος τίτλος του μυθιστορήματος ήταν «Pardonnez nos Offenses» (Άφες Ημίν τα Οφειλήματα Ημών) και πράγματι είναι μία ιστορία που έχει ως κεντρικό θέμα την συγχώρεση και την μετάνοια. Αντίθετα με άλλες περιπτώσεις, η αλλαγή του τίτλου στην ελληνική έκδοση ήταν ταιριαστή, αλλά η πηγή της έμπνευσής της είναι κρυμμένη ανάμεσα στις τελευταίες από τις 472 σελίδες του βιβλίου.
Διαδραματίζεται στην Γαλλία του 13ου αιώνα και η ατμόσφαιρά θυμίζει έντονα το σκοτεινό, περιβάλλον που έπλασε ο Έκο στο «Όνομα του Ρόδου». Μεσαίωνας, θρησκευτικότητα, ιπποτικά τάγματα, ιερά εξέταση, ανηλεείς διώξεις, προδοσίες και δολοπλοκίες ανάμεσα σε κάθε μορφής εξουσία, χρωματίζουν κάθε κεφάλαιο με χρώματα που θυμίζουν το μαύρο της κάπνας πάνω στους τοίχους.
Η γαλλική επαρχία της εποχής ζούσε σε μία οπισθοδρομημένη πραγματικότητα και υπήρχαν πάρα πολλοί που θέλησαν να το εκμεταλλευτούν για τους σκοπούς τους. Πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει η καθολική εκκλησία και οι μηχανισμοί που σύμφωνα με τον συγγραφέα μεριμνούσαν για την κατασκευή θαυμάτων, που εξυπηρετούσαν τους πολιτικούς σκοπούς του ισχυρού παπικού κράτους. Ειδικά για αυτές του τις εκτιμήσεις προξένησε ορισμένες αντιδράσεις, αλλά δε νομίζω ότι χρειάζεται να δίνουμε σε ένα ζήτημα περισσότερες διαστάσεις από όσες έχει.
Ο Sardou για να δημιουργήσει μία αληθοφανή αίσθηση των γεγονότων στον αναγνώστη, παίρνει ως αφορμή μία σειρά ανεξιχνίαστων, ιστορικά καταγεγραμμένων εγκλημάτων, χρησιμοποιεί αυθεντικά ντοκουμέντα και τα διαθλά μέσα από ένα φανταστικό πρίσμα ιστοριών, φημών και θρύλων μίας ολότελα απομονωμένης επαρχίας, της Αριέζ. Η Αριέζ είναι σκαρφαλωμένη στις πλαγιές των Πυρηναίων, βρίσκεται μακριά από κάθε είδους κέντρο της εποχής και εξελίσσεται σε θερμοκήπιο αναχρονιστικού παγανισμού, καταφύγιο αιρετικών, εξόριστων και παρανόμων.
Στο βιβλίο υπάρχουν διάσπαρτες αναφορές στην αίρεση των «Καθαρών», που εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον Νότο της Γαλλίας κατά την μετάβαση στην δεύτερη χιλιετία και που θεωρούσε ως βάση της πίστης τον δυαδισμό. Δε νομίζω, όμως ότι επικεντρώνεται σε αυτό, τόσο όσο στο πόσο βαθιά είναι ριζωμένη η πίστη στον καθένα και στο πόσο τον βοηθά να κατανοήσει την αποστολή του και να έρθει σε αρμονία με τον κόσμο.
Το «Είδωλο του Ιωάννη» είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται ευχάριστα, παίζει έξυπνα με τις παράλληλες αφηγήσεις για να δημιουργήσει αγωνία και δεν γίνεται σε κανένα σημείο κουραστικό ή μη πιστευτό. Επιπλέον δεν έχει την φιλοσοφική διάθεση του Έκο, την ελαφρότητα της Neville και ούτε προσποιείται ότι θέλει να αφηγηθεί κάτι παραπάνω από μία μυστηριώδη ιστορία. Οι εξηγήσεις είναι ξεκάθαρες και όταν έρχεται η ώρα της «Αποκάλυψης» της ευφυώς υφασμένης ιστορίας, ο αναγνώστης δεν μπορεί παρά να παραδεχτεί ότι με την τελευταία τελεία βγήκε λίγο πλουσιότερος απ’ ότι ήταν πριν. Στα 18 ευρώ στο κοντινότερο βιβλιοπωλείο σας ή εναλλακτικά αναζητήστε το στην Δημοτική Βιβλιοθήκη, όπου πιθανότατα θα σας περιμένει σε κάποιο σκονισμένο ράφι.