Τι θα πάρουμε αν… αντιστρέψουμε έναν άνθρωπο;
Μετά τις διακοπές και ενώ οι ρυθμοί επιστρέφουν στο φυσιολογικό, θα χρειάζεστε φαντάζομαι ένα βιβλίο ήρεμων ρυθμών και λίγο πολύ εγνωσμένης αξίας. Εν μέσω της πολυδιαφημισμένης κρίσης, κανείς δεν θέλει να χάσει χρόνο και χρήματα διαλέγοντας ένα βιβλίο που θα ξεκινήσει τρεις φορές και θα το παρατήσει και τις τρεις (πάντα αναλογιστείτε το ενδεχόμενο ότι μπορείτε να στηρίξετε τραπέζια που γέρνουν).
Αφού υπάρχει αυτή η ανάγκη, λοιπόν, θα συστήσω ένα καλό βιβλίο και όπως διαπιστώνω μετά από πολύ καιρό, είναι βιβλίο ξένου συγγραφέα. Δεν είναι θέμα άποψης προφανώς – απλά έτυχε το τελευταίο διάστημα να πέφτουν στα χέρια μου μόνο βιβλία Ελλήνων, τα οποία αν μπήκατε στον κόπο να τα διαβάσετε, ελπίζω να μείνατε απόλυτα ικανοποιημένοι (αν και μετά την απομάκρυνση απ’ το ταμείο, ξέρετε τι συμβαίνει).
Πιο συγκεκριμένα, για σήμερα θα προτείνω την «Αντιζωή» («Counterlife» ο αγγλικός τίτλος) του Φίλιπ Ροθ, το οποίο μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πόλις. Το βιβλίο έχει γραφτεί το 1986 και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα του Ροθ, ανάμεσα σε έργα όπως το «Ζούκερμαν Δεσμώτης», «Η συνωμοσία εναντίον της Αμερικής», «Το σύνδρομο του Πόρτνοϊ» και το «Ανθρώπινο Στίγμα».
Ο συγγραφέας είναι πασίγνωστος και έχει και πολλούς φίλους στη χώρα μας, αλλά θα προσπαθήσω να γράψω λίγα λόγια για αυτόν, χωρίς να συμπεριλάβω όλα όσα γράφει το βιογραφικό του, γιατί θα χρειαζόμουν δύο σελίδες μόνο για αυτό. Ο Φίλιπ Ροθ γεννήθηκε το 1933 στο Νιούαρκ του Νιού Τζέρσεϊ, μέρος όπου διαδραματίζεται και ένα κομμάτι της «Αντιζωής». Σπούδασε αγγλική φιλολογία στα πανεπιστήμια του Bucknell και του Σικάγου. Διετέλεσε καθηγητής της συγκριτικής λογοτεχνίας στα πανεπιστήμια του Πρίνστον, της Νέας Υόρκης (Hunter College) και της Πενσυλβάνια. Διηύθυνε τη σειρά «Συγγραφείς της άλλης Ευρώπης» στις εκδόσεις Penguin και γνώρισε στο αμερικανικό κοινό συγγραφείς όπως ο Bruno Schulz και ο Μίλαν Κούντερα. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν πολλά από τα έργα του. Ο Φίλιπ Ροθ έχει τιμηθεί με τα βραβεία National Book Award, Pulitzer, PEN/Faulkner, National Book Critics Circle Award, National Medal of Arts και με το Gold Medal in Fiction της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων. Και με πολλά άλλα που παραλείπω.
Τι είναι, όμως η «Αντιζωή»; Είναι ένα ευρηματικό σε σύλληψη μυθιστόρημα, που δίνει διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας δύο σαραντάρηδων, ενός συνηθισμένου, πραγματιστή οδοντιάτρου και του αδερφού του μποέμ, συγγραφέα Νέιθαν Ζούκερμαν. Ανάμεσά τους και ανάμεσα στα πέντε κεφάλαια του βιβλίου, ο συνδετικός κρίκος είναι η θρησκεία τους: είναι Εβραίοι και ενώ ο ένας από αυτούς ξεκάθαρα αδιαφορεί για αυτό το (τυχαίο κατά τη γνώμη του) γεγονός, ο άλλος μέσα από τα περιστατικά που αφηγείται η πένα του Νέιθαν, παρουσιάζεται ως ιδεολογικός ακροβάτης. Τη μία στιγμή ζει την ήρεμη ζωούλα του με τη γυναίκα, τα παιδιά και την ερωμένη του και την άλλη παρατάει τα πάντα για να υψώσει τη σημαία του σιωνισμού σε έναν οικισμό εποίκων της Δυτικής Οχθης. Είναι ένα ερώτημα που τίθεται εύγλωττα μέσα απ’ τις σελίδες του βιβλίου: Τι θα πάρουμε αν αντιστρέψουμε έναν άνθρωπο;
Η «Αντιζωή» του Φίλιπ Ροθ είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβάσετε όχι μόνο για τα ακόμα επίκαιρα θέματα που θίγει, αλλά και για τον επιδέξια πλεγμένο τρόπο γραφής του αμερικάνου συγγραφέα. Όλα τα χαρακτηριστικά του βιβλίου, συμπυκνώνονται με μία ρήση του Τσέχωφ που αναφέρεται και στο βιβλίο: "Αν στην πρώτη πράξη ένα πιστόλη κρεμαστεί στη σκηνή, θα εκπυρσοκροτήσει στην τρίτη." Αν έπρεπε να το αντιστοιχήσω σε κάποια ταινία, θα διάλεγα προφανώς μία από τις ταινίες νεύρωσης του Γούντι Αλεν, που επιλέγει να σατιρίσει με έξυπνο τρόπο χλωρά, ξερά, ιερά και όσια. Η πολύ καλή μετάφραση είναι της Χριστίνας Ντόκου, ενώ η απαιτητική επιμέλεια έχει γίνει από τον Αχιλλέα Κυριακίδη. Το βιβλίο «Αντιζωή» θα το βρείτε στο κοντινότερο βιβλιοπωλείο έναντι είκοσι ευρώ. Τη δική σας αντιζωή, θα πρέπει να την αναζητήσετε στο αρνητικό της φωτογραφίας του εαυτού σας.
Του Γιάννη Πλιώτα
Μετά τις διακοπές και ενώ οι ρυθμοί επιστρέφουν στο φυσιολογικό, θα χρειάζεστε φαντάζομαι ένα βιβλίο ήρεμων ρυθμών και λίγο πολύ εγνωσμένης αξίας. Εν μέσω της πολυδιαφημισμένης κρίσης, κανείς δεν θέλει να χάσει χρόνο και χρήματα διαλέγοντας ένα βιβλίο που θα ξεκινήσει τρεις φορές και θα το παρατήσει και τις τρεις (πάντα αναλογιστείτε το ενδεχόμενο ότι μπορείτε να στηρίξετε τραπέζια που γέρνουν). Αφού υπάρχει αυτή η ανάγκη, λοιπόν, θα συστήσω ένα καλό βιβλίο και όπως διαπιστώνω μετά από πολύ καιρό, είναι βιβλίο ξένου συγγραφέα. Δεν είναι θέμα άποψης προφανώς – απλά έτυχε το τελευταίο διάστημα να πέφτουν στα χέρια μου μόνο βιβλία Ελλήνων, τα οποία αν μπήκατε στον κόπο να τα διαβάσετε, ελπίζω να μείνατε απόλυτα ικανοποιημένοι (αν και μετά την απομάκρυνση απ’ το ταμείο, ξέρετε τι συμβαίνει).
Πιο συγκεκριμένα, για σήμερα θα προτείνω την «Αντιζωή» («Counterlife» ο αγγλικός τίτλος) του Φίλιπ Ροθ, το οποίο μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πόλις. Το βιβλίο έχει γραφτεί το 1986 και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα του Ροθ, ανάμεσα σε έργα όπως το «Ζούκερμαν Δεσμώτης», «Η συνωμοσία εναντίον της Αμερικής», «Το σύνδρομο του Πόρτνοϊ» και το «Ανθρώπινο Στίγμα».
Ο συγγραφέας είναι πασίγνωστος και έχει και πολλούς φίλους στη χώρα μας, αλλά θα προσπαθήσω να γράψω λίγα λόγια για αυτόν, χωρίς να συμπεριλάβω όλα όσα γράφει το βιογραφικό του, γιατί θα χρειαζόμουν δύο σελίδες μόνο για αυτό. Ο Φίλιπ Ροθ γεννήθηκε το 1933 στο Νιούαρκ του Νιού Τζέρσεϊ, μέρος όπου διαδραματίζεται και ένα κομμάτι της «Αντιζωής». Σπούδασε αγγλική φιλολογία στα πανεπιστήμια του Bucknell και του Σικάγου. Διετέλεσε καθηγητής της συγκριτικής λογοτεχνίας στα πανεπιστήμια του Πρίνστον, της Νέας Υόρκης (Hunter College) και της Πενσυλβάνια. Διηύθυνε τη σειρά «Συγγραφείς της άλλης Ευρώπης» στις εκδόσεις Penguin και γνώρισε στο αμερικανικό κοινό συγγραφείς όπως ο Bruno Schulz και ο Μίλαν Κούντερα. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν πολλά από τα έργα του. Ο Φίλιπ Ροθ έχει τιμηθεί με τα βραβεία National Book Award, Pulitzer, PEN/Faulkner, National Book Critics Circle Award, National Medal of Arts και με το Gold Medal in Fiction της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων. Και με πολλά άλλα που παραλείπω.
Τι είναι, όμως η «Αντιζωή»; Είναι ένα ευρηματικό σε σύλληψη μυθιστόρημα, που δίνει διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας δύο σαραντάρηδων, ενός συνηθισμένου, πραγματιστή οδοντιάτρου και του αδερφού του μποέμ, συγγραφέα Νέιθαν Ζούκερμαν. Ανάμεσά τους και ανάμεσα στα πέντε κεφάλαια του βιβλίου, ο συνδετικός κρίκος είναι η θρησκεία τους: είναι Εβραίοι και ενώ ο ένας από αυτούς ξεκάθαρα αδιαφορεί για αυτό το (τυχαίο κατά τη γνώμη του) γεγονός, ο άλλος μέσα από τα περιστατικά που αφηγείται η πένα του Νέιθαν, παρουσιάζεται ως ιδεολογικός ακροβάτης. Τη μία στιγμή ζει την ήρεμη ζωούλα του με τη γυναίκα, τα παιδιά και την ερωμένη του και την άλλη παρατάει τα πάντα για να υψώσει τη σημαία του σιωνισμού σε έναν οικισμό εποίκων της Δυτικής Οχθης. Είναι ένα ερώτημα που τίθεται εύγλωττα μέσα απ’ τις σελίδες του βιβλίου: Τι θα πάρουμε αν αντιστρέψουμε έναν άνθρωπο;
Η «Αντιζωή» του Φίλιπ Ροθ είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβάσετε όχι μόνο για τα ακόμα επίκαιρα θέματα που θίγει, αλλά και για τον επιδέξια πλεγμένο τρόπο γραφής του αμερικάνου συγγραφέα. Όλα τα χαρακτηριστικά του βιβλίου, συμπυκνώνονται με μία ρήση του Τσέχωφ που αναφέρεται και στο βιβλίο: "Αν στην πρώτη πράξη ένα πιστόλη κρεμαστεί στη σκηνή, θα εκπυρσοκροτήσει στην τρίτη." Αν έπρεπε να το αντιστοιχήσω σε κάποια ταινία, θα διάλεγα προφανώς μία από τις ταινίες νεύρωσης του Γούντι Αλεν, που επιλέγει να σατιρίσει με έξυπνο τρόπο χλωρά, ξερά, ιερά και όσια. Η πολύ καλή μετάφραση είναι της Χριστίνας Ντόκου, ενώ η απαιτητική επιμέλεια έχει γίνει από τον Αχιλλέα Κυριακίδη. Το βιβλίο «Αντιζωή» θα το βρείτε στο κοντινότερο βιβλιοπωλείο έναντι είκοσι ευρώ. Τη δική σας αντιζωή, θα πρέπει να την αναζητήσετε στο αρνητικό της φωτογραφίας του εαυτού σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου