2 Απριλίου- Λέκγουελ

«Υπάρχει προκατάληψη απέναντι στη λογοτεχνία του φανταστικού»

Ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Μίσσιος, με αφορμή την έκδοση του δεύτερου μυθιστορήματος του με τίτλο «Ο Λέκγουελ και οι Ξεχασμένοι Θεοί», μας ξεναγεί στον κόσμο της Εσώτερης Θάλασσας, έναν τόπο όπου η επιβίωση κοστίζει πολύ και λίγοι έχουν την τύχη που χρειάζεται για να επιβιώσουν

Πριν διαβάσω το βιβλίο της σημερινής παρουσίασης, είχα ακούσει μόνο καλά λόγια για το νεαρό συγγραφέα του και χαίρομαι γιατί οι γνώμες των γνωστών μου επαληθεύτηκαν στο ακέραιο. Πρόκειται για τον Κωνσταντίνο Μίσσιο, ο οποίος γεννήθηκε στα Γιάννενα το χιονισμένο Νοέμβριο του 1976, στο ξεκίνημα του βαρύ ηπειρώτικου χειμώνα εκείνης της εποχής. Εζησε τα πρώτα είκοσι χρόνια της ζωής του στην Κόνιτσα απ’ όπου είναι η καταγωγή του πατέρα του και κάποια σκόρπια καλοκαίρια στην Κροατία, πατρίδα της μητέρας του. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα και το προηγούμενο βιβλίο του, «Η νύχτα της λευκής παπαρούνας», απέσπασε εγκωμιαστικές κριτικές. Τώρα επιστρέφει με το μυθιστόρημα φαντασίας «Ο Λέκγουελ και οι Ξεχασμένοι Θεοί», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Με τι, όμως, έχει ακριβώς να κάνει το καινούργιο βιβλίο του Μίσσιου;
Ο Λέκγουελ είναι ένα αγόρι, του οποίου η πατρίδα εξανδραποδίζεται από τις δυνάμεις μιας αυτοκρατορίας, η οποία σχεδόν έχει κατακτήσει όλο τον κόσμο. Ο Λέκγουελ καταλήγει υπό την προστασία του ίδιου του μέγα στρατηγού του εχθρού, με τον οποίο είναι υποχρεωμένος να συμβιώσει. Το φορτίο για το αγόρι του οποίου η χώρα έχει ισοπεδωθεί είναι δυσβάσταχτο, αλλά αναγκάζεται για χρόνια να το υπομείνει, καθώς όλων των ενστίκτων του, επικρατεί αυτό της αυτοσυντήρησης. Μετά από ένα κομβικό γεγονός (δεν χρειάζεται να το αποκαλύψω), ο Λέκγουελ δραπετεύει από την ως τότε ζωή του και ελεύθερος πλέον, χάνεται στις αχανείς εκτάσεις του φανταστικού κόσμου της Εσώτερης Θάλασσας. Καθώς η ιστορία εκτυλίσσεται και τα χρόνια γυρίζουν σαν σελίδες βιβλίου, το βάρος της υπόθεσης μετατοπίζεται στη σύγκρουση που μαίνεται στους κόλπους της αυτοκρατορίας μεταξύ ενός νεαρού και φιλόδοξου αυτοκράτορα και του ιερατικού κατεστημένου. Με μια πρωτοφανή, πλην ευφυέστατη κίνηση, το σύνολο του ιερατείου εκπίπτει των αξιωμάτων του και οι υπήκοοι διατάσσονται ουσιαστικά να ξεχάσουν εν μία νυκτί τους παλιούς θεούς. Τα παιχνίδια της μοίρας είναι απρόβλεπτα και ο Λέκγουελ ακόμα μια φορά μπλέκεται σε ανώτερα ζητήματα, που θα επηρεάσουν τις τύχες πολλών.

Η γραφή του Μίσσιου είναι εξαιρετική, η κοσμοπλασία του ολοκληρωμένη και χαρακτηριστικό είναι ότι καταπιάνεται υποδειγματικά ώριμα με ευαίσθητα θέματα, όπως αυτό του ερωτισμού. Θίγονται επίσης σπουδαία ζητήματα, τα οποία κυμαίνονται απ’ τη σύγκρουση των επίγειων απεσταλμένων του εκάστοτε θεού με την κοσμική εξουσία και την ύπαρξη ή όχι του αναπόφευκτου πεπρωμένου, μέχρι το όριο που υπάρχει μεταξύ ανταλλαγμάτων και επιβίωσης. Γενικά ο «Λέκγουελ και οι Ξεχασμένοι Θεοί» είναι μια πολύ προσεγμένη έκδοση, το περιεχόμενο είναι χορταστικό και πιστεύω ότι θα συναρπάσει και θα ταξιδέψει όχι μόνο τους αναγνώστες του φανταστικού, αλλά και κάθε έναν που ατενίζει σε ανοιχτούς ορίζοντες.

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τον Λέκγουελ και τον Κωνσταντίνο Μίσσιο αναζητήστε το ιστολόγιο του συγγραφέα στη διεύθυνση constantinmissios.blogspot.com, αλλά για την ώρα μπορείτε να διαβάσετε και τη συνέντευξη που είχε την καλοσύνη να παραχωρήσει για τους αναγνώστες της Μπρίζας.

- Θα μπορούσε ο Λέκγουελ να είναι ήρωας αρχαίας τραγωδίας;
Εκ των υστέρων μπορώ να πω ότι (ασυναίσθητα) κινήθηκα αρκετά στο μοτίβο της αρχαίας τραγωδίας. Στο βιβλίο υπάρχει το στοιχείο της ύβρης, ο καταραμένος ήρωας, ο ρόλος των θεών, η εκδίκηση και η τελική κάθαρση. Αρα πιστεύω ναι ο Λέκγουελ θα μπορούσε να είναι ένας τέτοιος ήρωας.

- Ποια είναι τα κίνητρα που ωθούν τις πράξεις του;
Νομίζω είναι εκείνα του μέσου ανθρώπου διαχρονικά. Ασφάλεια, ευτυχία, συντροφικότητα, αγάπη. Είναι ο μέσος άνθρωπος που έρχεται αντιμέτωπος με τον παραλογισμό της ζωής και της εποχής του και προσπαθεί με σπασμωδικές κινήσεις να αντεπεξέλθει. Κι αυτό τον οδηγεί σε λάθη. Αλλά δεν είναι και θύμα. Είναι επίσης και βολεψάκιας που όταν νιώσει ότι τα έχει καταφέρει, τα «δήθεν» υψηλά κίνητρα που εφευρίσκει για τον εαυτό του εξαφανίζονται αμέσως για χάρη της βολής του.

- Ο Λέκγουελ είναι τελικά κύριος του εαυτού του ή γίνεται πιόνι στα σχέδια ανώτερων δυνάμεων; Πιστεύεις στο πεπρωμένο;
Δύσκολο ν’ απαντήσεις. Και ναι και όχι. Σ’ ολόκληρο το βιβλίο μοιάζει να άγεται και να φέρεται από τις καταστάσεις και τη μοίρα. Στο τέλος όμως εκείνος επιλέγει κι άρα αφού έχει επιλογή είναι κύριος του εαυτού του. Για να είμαι ειλικρινής δεν με ενδιαφέρει αν υπάρχει πεπρωμένο ή όχι. Νομίζω πως απ’ τη στιγμή που κάτι δεν μπορείς να το επιβεβαιώσεις (έστω κι αν καμιά φορά η διαίσθηση ή η φαντασία σε σπρώχνουν να το αποδεχτείς), δεν έχει ουσία, όχι να διαλογίζεσαι σ’ αυτό, όσο το να ζεις με βάση αυτό.

- Αν η πάλη μεταξύ ιερατείου και αυτοκράτορα στον κόσμο της Εσώτερης Θάλασσας, αναγόταν σε μια τυχαία εποχή της πραγματικής ιστορίας, ποιος πιστεύεις ότι τελικά θα επικρατούσε;
Σ’ αυτό δεν χρειάζεται ν’ απαντήσω εγώ γιατί το έχει κάνει ήδη η ιστορία. Για να φτιάξω αυτή τη διαμάχη στηρίχθηκα σε μια περίοδο της αρχαίας Αιγύπτου που ονομάζεται περίοδος Αμάρνα. Η τελική έκβαση εκείνης της μάχης ήταν η ολοκληρωτική νίκη του ιερατείου και της παράδοσης.

- Ο ερωτισμός παίζει σημαντικό ρόλο στο βιβλίο, αν και κατά τη γνώμη μου όχι κυρίαρχο. Γιατί έκανες αυτή την επιλογή;
Για να σου απαντήσω σ’ αυτό πρέπει να σε παραπέμψω πάλι στον κεντρικό χαρακτήρα, τον Λέκγουελ. Ο Λέκγουελ λειτουργεί σε δυο επίπεδα. Το πρώτο αφορά την ιστορία, την ίντριγκα του βιβλίου και το δεύτερο αφορά τις προθέσεις μου ως συγγραφέα. Ηθελα ο ήρωας να λειτουργεί εκτός των άλλων και σαν σύμβολο του ανθρώπου που ζει τη ζωή του όπως του έρχεται. Σχεδόν καιροσκοπικά, παρορμητικά και χωρίς στόχους. Θεώρησα λοιπόν ότι κάνοντας τον πανερωτικό (αυτός θα ήταν ο σωστός χαρακτηρισμός), θα το τόνιζα περισσότερο αυτό. Η ερωτική ταυτότητα του Λέκγουελ είναι ασαφής γιατί σημασία για εκείνον δεν έχει το φύλο του άλλου, αλλά η ιδιότητα του και η ικανότητα του να προσφέρει μια αίσθηση γαλήνης και ασφάλειας.

- Πόσο δύσκολη είναι η σύγχρονη πραγματικότητα στον εκδοτικό χώρο για έναν νέο συγγραφέα;
Είναι πολύ δύσκολη και μοιάζει περισσότερο με το να τζογάρεις. Είτε είσαι καλός, είτε είσαι κακός, μεγάλο ρόλο σε μια τόσο μικρή και δύσκολη χώρα όπως η Ελλάδα παίζει ο παράγοντας τύχη. Να πιάσεις τις ανάγκες των αναγνωστών μια συγκεκριμένη στιγμή.

- Χρειάζεται να κάνεις συμβιβασμούς;
Υποθέτω πως ναι. Προσωπικά μέχρι στιγμής είμαι τυχερός γιατί δεν χρειάστηκε να κάνω συμβιβασμούς, συγγραφικά τουλάχιστον.

- Θα σκεφτόσουν να γράψεις για ένα θέμα που απεχθάνεσαι, αν είχε την εγγύηση της εμπορικής επιτυχίας;
Σε αυτό, όχι. Κατηγορηματικά όχι. Εάν καταπιαστώ με κάτι, ακόμα κι αν θεωρείται από κάποιους δεύτερο ή παραλογοτεχνικό, θα το κάνω επειδή θα το γουστάρω ή επειδή θα το δω σαν πρόκληση.

- Σε συνέχεια του προηγούμενου. Γιατί γράφεις φανταστικό και όχι κάτι πιο αποδεκτό από το ελληνικό κοινό; Υπάρχει προκατάληψη απέναντι στο συγκεκριμένο είδος;
Γιατί έτσι μου αρέσει, όπως έλεγε και παλιά διαφήμιση. Δεν επιλέγω τα θέματα μου με κριτήριο τι αρέσει στους αναγνώστες και τι όχι. Ούτε και φυσικά το ότι έγραψα μέχρι στιγμής φανταστική λογοτεχνία σημαίνει ότι θα συνεχίσω να το κάνω. Εξαρτάται τι θα εξάψει κάθε φορά τη φαντασία μου. Τι θα με ενδιαφέρει να διηγηθώ. Οσο για την προκατάληψη, ναι. Υπάρχει και πολύ μάλιστα, κυρίως από τις παλαιότερες γενιές αναγνωστών, εκδοτών, συγγραφέων και κριτικών. Για πολλούς ακόμα και σήμερα η λογοτεχνία του φανταστικού ισούται με το σκουπιδαριό, την παραλογοτεχνία και την υποκουλτούρα. Ευτυχώς υπάρχει ελπίδα στις καινούργιες γενιές που έχουν διαφορετικά κριτήρια.

- Νομίζεις ότι το βιβλίο θα μετεξελιχθεί σε ηλεκτρονικό μαραφέτι τα επόμενα χρόνια;
Πιστεύω πως θα υπάρξει κάποια αλλαγή. Ποια ακριβώς θα είναι αυτή δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω. Το πιθανότερο πάντως είναι τα επόμενα χρόνια να παρουσιαστεί μια συνύπαρξη έντυπης και ηλεκτρονικής μορφής των βιβλίων.

- Μπορεί το βιβλίο να επηρεαστεί (θετικά ή αρνητικά) από την «πειρατεία»; Πώς θα αντιδρούσες αν έβλεπες τον Λέκγουελ να κυκλοφορεί σε torrent;
Κοίτα, αυτή τη στιγμή, νομίζω ότι η κυκλοφορία βιβλίων σε ηλεκτρονική μορφή είναι ακόμα πολύ δύσχρηστη και άβολη για ανάγνωση. Γι’ αυτό και η πειρατεία στα βιβλία δεν έχει μεγάλη έκταση. Αν όμως με τα e-readers η ηλεκτρονική ανάγνωση γίνει αποδεκτή από τους φανατικούς αναγνώστες τότε ναι θα υπάρξουν συνέπειες και αναγκαστικές αλλαγές. Ισως τότε δούμε μια πορεία αντίστοιχη με εκείνη της μουσικής βιομηχανίας. Ειλικρινά μιλώντας, αυτή τη στιγμή αν έβλεπα τον Λέκγουελ να κυκλοφορεί σε torrent θα αισθανόμουν περισσότερο κολακευμένος παρά ενοχλημένος. Ωστόσο σε βάθος χρόνου και αντικειμενικά αυτό αποτελεί κλοπή και στέρηση εισοδήματος που θα βοηθούσε τον συγγραφέα να συνεχίσει να γράφει.

- Τρία βιβλία που θα ήθελες να έχεις γράψει;
Δεν είναι μόνο τρία αλλά αν πρέπει να επιλέξω τότε θα ήταν το «Μη μ’ αφήσεις ποτέ» του Καζούο Ισιγκούρο, «Η Μεγάλη Χίμαιρα» του Καραγάτση και τα διηγήματα του Τσέχωφ.

- Τι συνιστά κατά την άποψη σου συγγραφικό ταλέντο;
Η ικανότητα του συγγραφέα να επιμελείται τα κείμενα του και να αναγνωρίζει ο ίδιος τα λάθη του.