7 Μαίου- Ο βυθός είναι δίπλα

Το τρυφερό σκοτάδι του βυθού...

Λίγο πριν την ανακοίνωση των λογοτεχνικών βραβείων του περιοδικού «Διαβάζω» ο υποψήφιος στην κατηγορία πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων Νίκος Αδάμ Βουδούρης μιλάει στη Μπρίζα για τις μικρές ιστορίες του, τους αναγνώστες, αλλά και τον εκδοτικό χώρο… Θυμάται επίσης μια «καταιγίδα βιβλική» στη Βέργα της Καλαμάτας.

Αφήνοντας πίσω γιορτές, πανηγύρια, στεφάνια κλπ και έχοντας πάντα κατά νου το επόμενο τριήμερο προς απόδραση, συνεχίζουμε με μία ακόμα παρουσίαση ελληνικού βιβλίου, από τα πλέον αξιόλογα που θα βρείτε αυτή την περίοδο στις προθήκες. Και ο εύφημος χαρακτηρισμός «πλέον αξιόλογο» δεν είναι αυθαίρετος, αλλά εδράζεται σε ένα καθ’ όλα αντικειμενικό κριτήριο. Αν θυμάστε πριν από δύο εβδομάδες είχα γράψει για τις υποψηφιότητες των λογοτεχνικών βραβείων, του περιοδικού ΔΙΑΒΑΖΩ.

Τώρα που εσείς διαβάζετε αυτές τις γραμμές τα αποτελέσματα έχουν ήδη ανακοινωθεί, αλλά μιας και γράφω τη στήλη μερικές μέρες νωρίτερα, θα συνεχίσω το άρθρο μου, χωρίς να γνωρίζω αν ο σημερινός φιλοξενούμενος μου συγκαταλέγεται ανάμεσα στους νικητές. Γιατί ο Νίκος Αδάμ Βουδούρης με το βιβλίο «Ο βυθός είναι δίπλα», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη, ήταν υποψήφιος για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα. Σε αυτές τις περιπτώσεις βέβαια, δεν έχει νομίζω τόση σημασία η βράβευση, όσο ο έπαινος που αποδεικνύει ότι ένας νέος συγγραφέας διάνυσε με το πρώτο κιόλας βήμα του, ένα μεγάλο τμήμα του δρόμου.
Ας συνεχίσουμε με λίγα πράγματα για να γνωρίσουμε καλύτερα τον συγγραφέα, πριν μας συστηθεί με τα λόγια του: ο Νίκος Αδάμ Βουδούρης γεννήθηκε στο Γλυκορρίζι της Μεσσηνίας και σπούδασε αρχιτεκτονική στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί στα περιοδικά "Οδός Πανός", "Εντευκτήριο" και "Μπιλιέτο", καθώς και σε ανθολογίες νεοελληνικού διηγήματος. Παρακολούθησε σεμινάρια δημιουργικής γραφής στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, ενώ το "Ο βυθός είναι δίπλα" είναι το πρώτο βιβλίο του και όπως φαίνεται προάγγελος μίας επιτυχημένης πορείας.
Τι μπορούμε να περιμένουμε; «Ιστορίες προσώπων που εκποιούν τη λύπη τους, αποθηκεύουν τη χαρά και εχθρεύονται την κανονικότητα. Σπίτια, μαγαζιά, ιδρύματα, δρόμοι και πλατείες είναι τα σκηνικά των δέκα διηγημάτων, που προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις στα εξής ακανθώδη ερωτήματα», σύμφωνα πάντα με το οπισθόφυλλο:
Πότε μια μάνα θα απαλλαγεί επιτέλους από το μπουρνούζι του γιου της; Τι μπορεί να συμβεί στην πίσω πλευρά, την ανήλιαγη, ενός καλοστημένου ευπρεπούς ολόλευκου σπιτιού; Αντιγράφονται οι λυγμοί και οι στεναγμοί; Ποιος είναι ο διαβόητος Μπέκο Παρμιτζάν; Σε ποιο θρόνο ανέβηκες όταν ήσουνα μικρός και αλήτευες εκεί στα πέριξ της Ελευσίνας; Ποιος βυθός σε περιμένει ένα βροχερό Σαββατοκύριακο και τι παραπάνω έχεις εσύ από τους άλλους;

Η τρέλα της διπλανής πόρτας

Ο «Βυθός είναι δίπλα» είναι μία συλλογή μικρών διηγημάτων, που πιάνονται από διάφορες προσωπικότητες της καθημερινότητας και τις προεκτείνουν ίσως ως τις δικές μας καθημερινότητες- αν ευσταθεί ένας τέτοιος όρος. Από τις σελίδες περνούν διάφοροι πρωταγωνιστές της τρέλας της διπλανής πόρτας και ενίοτε μέσα απ’ την ανάγνωση θα μας απασχολήσουν οντότητες που δεν συνιστούν καν ανθρώπινες υπάρξεις. Χωρίς να θέλω να χαλάσω τη μαγεία μιας ιστορίας, θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι για εκπλήξεις: εκτός από ανθρώπους, ακόμα και αντικείμενα μπορούν να αφηγηθούν μια δική τους ιστορία. Με απλή, στρωτή γραφή που ρέει, ο Βουδούρης διερευνά κίνητρα και παλιές αμαρτίες που στοιχειώνουν συνειδήσεις. Μην ανησυχείτε, δεν πρόκειται για κάτι τόσο βαρύγδουπο όσο ίσως το κάνω να φαίνεται. Είναι μικρές ιστορίες όπως θα έπρεπε να είναι.
Τον δικό σας προσωπικό βυθό που είναι δίπλα, μπορείτε να τον προμηθευτείτε στο κοντινότερο βιβλιοπωλείο και εγγυημένα είναι ένα βιβλίο που θα διαβάσετε μονορούφι. Επίσης παίρνω το ρίσκο να δηλώσω ότι θα σας αρέσει και μάλιστα θα σας αφήσει και έναν απόηχο στο μυαλό. Και σε κάθε περίπτωση, ειλικρινά πρέπει να μάθετε ποιος είναι ο Μπέκο Παρμιτζάν. Αρκετά, όμως με την άποψή μου, ας δούμε και όσα ενδιαφέροντα μοιράστηκε ο ίδιος ο συγγραφέας με τους αναγνώστες της Μπρίζας.

1) Είναι δίπλα μας σε κάθε βήμα ο βυθός στην καθημερινότητα; Μπορούμε να τον αποφύγουμε ή δεν αξίζει να προσπαθήσουμε;

Γιατί να τον αποφύγουμε? Οι ήρωες μου τουλάχιστον έχουν το βυθό σαν στόχο. Τρυφερό σκοτάδι τους περιμένει εκεί. Εκεί όλα επιτρέπονται και από εκεί κάτω, άνω θρώσκεις και χλευάζεις την κανονικότητα. Καμία φορά θα ‘θελες να έχεις ένα εισιτήριο διαρκείας να μπαινοβγαίνεις στους βυθούς, αλλά αυτά είναι σπάνια τύχη. Έτσι, το μόνο που απομένει είναι να υιοθετείς παραβατικές συμπεριφορές, να στοχεύεις στα βαριά αισθήματα και προς μεγάλη σου λύπη να παραμένεις ατιμώρητος.

2) Σε τι βαθμό έχουν βασιστεί οι χαρακτήρες του βιβλίου σας σε πραγματικά πρόσωπα;

Ο ψυχισμός των χαρακτήρων, μου είναι γνώριμος. Η παρατήρηση και η ενδοσκόπηση είναι η μέθοδος καταγραφής του. Το κέλυφος που τον υποδέχεται, τα σπίτια, οι δρόμοι και τα πρόσωπα κάτι μου θυμίζουν, με κάτι μοιάζουν, με κάποιους που με ερέθισε η όψη ή η ομιλία τους αλλά δεν το ψάχνω περισσότερο. Τι δουλειά μου να κάνω…

3) Πόσο σημαντική είναι για έναν πρωτοεμφανιζόμενο η υποψηφιότητα για ένα σημαντικό βραβείο;

Τσίγκινα μετάλλια συντεχνιακής εμβέλειας είναι όλα αυτά. Το πολύ-πολύ να γίνει λίγος θόρυβος, να ακουστεί το όνομα. Και αυτό κατά τους διαφημιστές χρειάζεται.

4) Θα ανταλλάσσατε μια υποθετική βράβευση, με μια εμπορική επιτυχία;

Δεν έχω εμπορική επιτυχία για να μπω στον προβληματισμό να την αλλάξω. Ας έρθει, αν έρθει, και θα την έχω στα όπα-όπα.

5) Νομίζω ότι στους εκδοτικούς οίκους κυριαρχεί μια διστακτικότητα ως προς την έκδοση συλλογών. Το έχετε συναντήσει και αν ναι, γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει;

Μια πόρτα χτύπησα, μου άνοιξε. Και από ότι κατάλαβα και κάποιες άλλες με περιμένουν. Πάντως η παρατήρηση σας είναι σωστή. Αδικαιολόγητα οι εκδότες αντιμετωπίζουν το διήγημα σαν το φτωχό συγγενή. Ένα μόνο θα σας πω. Υπάρχουν πάμπολλα λογοτεχνικά περιοδικά τα οποία στηρίζουν την υλη τους στο διήγημα. Προφανώς κάποιοι τα αγοράζουν για να βγαίνουν ανελλιπώς τόσα χρόνια. Άρα το κοινό υπάρχει. Να ξεστραβωθούν οι εκδότες και να γίνουν επιτέλους επαγγελματίες.

6) Γιατί οι Έλληνες ειδικά στις ηλικίες 18 με 35 δεν φαίνεται να αγαπούν το βιβλίο;

Δεν συμφωνώ με τις γενικεύσεις αυτές, πάντα υπάρχουν οι εξαιρέσεις και οι παντοδύναμες μειοψηφίες…

7) Πιστεύετε ότι η τεχνολογική πρόοδος θα επηρεάσει το βιβλίο ως αντικείμενο;

Το αγαπημένο σου βιβλίο το παίρνεις αγκαλιά στο κρεβάτι. Ο υπολογιστής είναι κρύος, είναι σκληρός, άκαμπτος, μπορεί να ενοχλήσει τον οξύθυμο σύντροφο σου, να φάει κλωτσιά το μηχάνημα, να πέσει στα μωσαϊκά, να γίνει κομμάτια και είναι και ακριβούτσικο. Προτιμώ βιβλίο.

8) Ένα βιβλίο που διαβάσατε πρόσφατα και σας έκανε εντύπωση;
Το θαύμα της αναπνοής του Δημήτρη Σωτάκη.

9) Τι δυσκολίες καλείται να αντιμετωπίσει ένας πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας;

Τις ίδιες με ένα βετεράνο. Να βρει θέμα που θα τον ενδιαφέρει πραγματικά. Αυτό, αν ο στόχος του είναι η λογοτεχνία. Αν ο στόχος του είναι παράπλευρα χωράφια τότε οι δυσκολίες και ο δρόμος είναι άλλος και δεν μας αφορά.

10) Γράφετε περισσότερο για την τέχνη ή για προσωπική ικανοποίηση; Αισθάνεστε ότι μέσω των αφηγημάτων σας, ανοίγεται έναν δίαυλο επικοινωνίας με τον αναγνώστη;

Γράφω γιατί δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Άμα τα αφήνω στο μυαλό μου και δεν στρώνομαι να τα δουλέψω, να τα ξεφορτωθώ, δεν περνώ καλά. Είναι επίμονα αυτά και δεν μ’ αφήνουν σε ησυχία. Δεν κοιμάμαι καλά. Εκκρεμότητες. Εκείνο που με ενδιαφέρει είναι να φτάσει στον αναγνώστη ένα συναίσθημα ταραχής, έστω και σαν απόηχος….

11) Ποιο θα είναι το επόμενο συγγραφικό σας βήμα;

Έχω σχεδόν έτοιμο το πρώτο μου μυθιστόρημα.

12) Επισκέπτεστε συχνά την Καλαμάτα; Μια όμορφη εικόνα που έχετε κρατήσει απ' τη Μεσσηνία;

Στη Μεσσηνία έρχομαι συχνά και στην Καλαμάτα βέβαια. Έχω φίλους εκεί. Τι θυμάμαι; Αστραπές, βροντές και καταιγίδα βιβλική κάποιο απόγευμα μερικά χρόνια πριν στη Βέργα. Τα κλαδιά χτυπούσαν στο παράθυρο και ένα μικρό πουλί κόλλησε στο τζάμι, το λέρωσε με αίμα και έπεσε άψυχο στο πρεβάζι.

13) [Μια ερώτηση που θα θέλατε να σας κάνουν, μαζί με την απάντησή της]
Τι δεν λείπει ποτέ από το γραφείο σας;

Η γραφική υλη βέβαια και τα υγρά. Νερό, τσάι, καφές, αλκοόλ ανάλογα την ώρα και προ παντός ένα μικρό ρινοκεράκι από ελεφαντόδοντο.