22 Οκτωβρίου- Περί Αναρχισμού

Πολιτική και φαντασία στις προθήκες

Του Γιάννη Πλιώτα

Καλημέρα, σε τακτικούς αναγνώστες και σε όσους τυχαία έπεσε το μάτι τους στο ράφι μας. Ελπίζω να τα βρίσκετε όλα τακτοποιημένα στη θέση τους.

Σήμερα το πρόγραμμα έχει την καθιερωμένη βόλτα στις προθήκες των βιβλιοπωλείων, για να ξεφυλλίσουμε εικονικά νέες κυκλοφορίες. Θα τοποθετήσω στη ζυγαριά βιβλία εντελώς διαφορετικού προσανατολισμού, δύο από τον κόσμο της πολιτικής και δύο φαντασίας, ώστε να εξισορροπηθούν. Σίγουρα υπάρχουν πολλοί από εσάς που διαβάζουν μόνο δοκίμια ή ιστορικά έργα και νομίζω σας καλύπτω με τις δύο πρώτες επιλογές. Τα δύο τελευταία απευθύνονται σ’ αυτούς που θέλουν να ταξιδέψουν.

Το πρώτο είναι ένα έργο που μπήκε στα ευπώλητα και ακούγεται αρκετά τον τελευταίο καιρό, μιλάω για το «Περί αναρχισμού» του Νόαμ Τσόμσκι. Ο Τσόμσκι θεωρείται αυτή τη στιγμή ο κορυφαίος Αμερικάνος διανοητής με συνεισφορά στη φιλοσοφία και σε διάφορα επιστημονικά πεδία, ενώ έντονη είναι η πολεμική του ενάντια στον καπιταλισμό και τις ιμπεριαλιστικές διαθέσεις της χώρας του. Το «Περί αναρχισμού» είναι μία συλλογή σημαντικών κειμένων του, που αποκαλύπτουν τη σχέση του με το αναρχικό κίνημα και το πώς αυτό επηρέασε τη σκέψη του. Ο Τσόμσκι καλείται να απαντήσει αν είναι επίκαιρη μία συζήτηση πάνω στο ζήτημα και αν ακόμα το αναρχικό κείμενο μπορεί να προκαλέσει κοινωνικές αλλαγές. Τονίζει επίσης αυτό που θεωρεί κρίσιμο για τον αναρχισμό ως ιδεολογία: το ότι πρέπει να αποδεχθεί την αναγκαιότητα της εξουσίας. Οριοθετεί τέλος το όραμά του για μια ριζική ανασυγκρότηση της κοινωνίας χωρίς ιεραρχικές δομές, για έναν κόσμο όπου κάθε άτομο θα συμμετέχει άμεσα στις αποφάσεις οι οποίες αφορούν τη ζωή του. Το «Περί αναρχισμού» είναι σίγουρα ένα πολύ ενδιαφέρων ανάγνωσμα, είτε συμφωνείτε με τις απόψεις του Τσόμσκι, είτε όχι, κυκλοφορεί απ’ τον Κέδρο.

Δεύτερο βιβλίο από έναν Έλληνα που έχει διαπρέψει πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Είναι οι «Σκιές από την Αμερική» (εκδ. Λιβάνη) του Βασίλειου Μαρκεζίνη και περιέχει άρθρα και δοκίμια πάνω στο σύγχρονο αμερικανικό επεκτατισμό. Αν περιλάμβανα το αναλυτικό βιογραφικό του συγγραφέα θα χρειαζόμουν μερικές σελίδες ακόμα, αλλά αρκεί να θυμόμαστε ότι είναι Σερ, έχει διδάξει στο Κέιμπριτζ, στην Οξφόρδη και σε ακόμα είκοσι πέντε πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, έχει γράψει τριάντα βιβλία τα οποία έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και ανάμεσα σε άλλα είναι και επίτιμος σύμβουλος της Βασίλισσας της Αγγλίας. Πάντως αυτό το βιβλίο το έκανα δώρο το καλοκαίρι στον πατέρα μου και ξέρω από πρώτο χέρι ότι είναι καλή επιλογή. Σύμφωνα με τα λόγια του Μαρκεζίνη: «Ο σκοπός του βιβλίου δεν είναι να μεταπείσει ή να παραπλανήσει τους αναγνώστες του, αλλά να τους κάνει να σκεφτούν. Για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει να παίξει κανείς το χαρτί της ετεροδοξίας, έχοντας πλήρη επίγνωση του κινδύνου ότι αυτή ίσως δεν μεταβληθεί ποτέ σε μια νέα ορθοδοξία, αλλά θα καταδικαστεί σαν αιρετική σκέψη. Είμαι διατεθειμένος να αναλάβω αυτόν τον κίνδυνο, και αν επιτύχω, έστω και εν μέρει, θα αισθανθώ ότι επετέλεσα το καθήκον μου ως σκεπτόμενου ανθρώπου. Πρέπει κανείς να λέει αυτό που πιστεύει και να πιστεύει αυτό που λέει».

Πάμε σε κάτι λιγότερο πολιτικοποιημένο. Για όσους διαβάζουν φάνταζυ ή έχουν παιδιά/ανίψια μια καλή ιδέα για δώρο είναι τα «Χρονικά της Αντάκρης: Η μάγισσα του Μπίλθορ» (εκδ. Μίνωας), ένα βιβλίο που συνοδεύεται από όμορφες εικονογραφήσεις. Η υπόθεση αφήνει υποσχέσεις για μια νεανική περιπέτεια: «Η Ευγενία Βασιλικού είναι ένα συνηθισμένο δωδεκάχρονο κορίτσι. Έχοντας χάσει τη μητέρα της σε ένα τραγικό ατύχημα δίνεται προς υιοθεσία στην αυστηρή θεία της Άννα. Ωστόσο η Ευγενία σύντομα ανακαλύπτει πως είναι μια Ονειροβάτης, δηλαδή ένα ιδιαίτερο άτομο με το χάρισμα να μεταπηδά μέσω των ονείρων σε μια άλλη πραγματικότητα που ονομάζεται Αντάκρη.» Μπορεί ως συγγραφέας να εμφανίζεται ο αινιγματικός Μενεστρέλ του Μιραβάλ, όμως είναι ψευδώνυμο Έλληνα συγγραφέα, τον οποίο εκτός απροόπτου σύντομα θα φιλοξενήσω στα Ράφια με μία συνέντευξη.

Υπάρχει και κάτι για τους αναγνώστες της επιστημονικής φαντασίας από τις εκδόσεις Τρίτων, που ασχολούνται επισταμένως με το αντικείμενο. Πρόκειται για την πολύ φρέσκια (κυκλοφόρησε αυτή την εβδομάδα) συλλογή διηγημάτων «…Και το τέρας», που έχει ξεπηδήσει απ’ την αξιόλογη πένα του Μιχάλη Μανωλιού. Δέκα χρόνια μετά το ντεμπούτο του (με την επίσης συλλογή διηγημάτων «Σάρκινο Φρούτο»), επιστρέφει για να μας βοηθήσει να πάρουμε αποφάσεις. Αποφάσεις. Κάθε μέρα, σε διαφορετικές καταστάσεις, σε διαφορετικά σκηνικά, καλούμαστε στη σύντομη παράσταση της ζωής μας να παίρνουμε αποφάσεις. Δεκαοχτώ ιστορίες, με ανθρώπους σε δυσχερείς, περίεργες ή επικίνδυνες θέσεις. Μία από τις επόμενες εβδομάδες και αυτός ο συγγραφέας θα περάσει από τα Ράφια μας.

Αυτά για την ώρα. Σκέφτομαι να πάω στη βιβλιοθήκη να δανειστώ κάνα μυθιστόρημα. Ίσως ένα αστυνομικό. Ίσως όχι.