Τρίτη 23 Δεκεμβρίου 2008

18 Δεκεμβρίου- Οι Σαρακατσάνοι της Βουλγαρίας


Οι γιορτές βρίσκονται μια ανάσα μακριά και μαζί τους έρχονται και τα δώρα. Αν είστε σε δίλημμα για το τι θα πάρετε σε κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο, τότε σκεφτείτε να ανεβάσετε ψηλά στη λίστα των προτιμήσεών σας ένα βιβλίο, το οποίο μπορεί να αποδειχθεί η καλύτερη λύση.
Πάμε τώρα στην παρουσίαση ενός σημαντικού βιβλίου που διάβασα την εβδομάδα που μας πέρασε και από το οποίο όχι μόνο αποκόμισα ανεκτίμητη γνώση πάνω σε ένα θέμα ουσιαστικά άγνωστο σε εμένα, αλλά και ψυχαγωγήθηκα. Πρόκειται για το λαογραφικό βιβλίο “Οι Σαρακατσάνοι της Βουλγαρίας” του Ευριπίδη Μακρή, το οποίο κυκλοφόρησε τον προηγούμενο μήνα.
Ο Ευριπίδης Μακρής είναι πτυχιούχος της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας και του Μαράσλειου Διδασκαλείου, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Ντούισμπουργκ, υπηρέτησε στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως δάσκαλος και σχολικός σύμβουλος. Έχει γράψει δεκαπέντε βιβλία και πολλά άρθρα σε περιοδικά κι εφημερίδες, ασχολείται ιδιαίτερα με τη λαογραφία και την τοπική ιστορία, ενώ για το έργο του έχει βραβευτεί από την ελληνική λαογραφική εταιρεία και το λαογραφικό μουσείο Σαρακατσάνων.
Ξεκινώντας να γράφω τη στήλη αναζήτησα στη wikipedia τον ορισμό της λαογραφίας. Ως λαογραφία, λοιπόν ορίζεται εκείνη η επιστήμη που ασχολείται με όλες τις εκφάνσεις του λαϊκού πολιτισμού. Εξετάζει, καταγράφει και ταξινομεί όλα όσα ένας λαός κατά παράδοση λέγει, ενεργεί και πράττει σε συλλογικό επίπεδο. Το περιεχόμενο των θεμάτων της αποτελεί εκδήλωση της ψυχικής και κοινωνικής ζωής του λαού σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο και συνεπώς ποικίλει. Ο Ευριπίδης Μακρής μένει πιστός στον ορισμό αυτό και μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του ζωντανεύει αρχικά την ιστορία και την παράδοση των νομάδων κτηνοτρόφων και κατόπιν καταβυθίζεται στην επιστημονική μελέτη προκειμένου να παρουσιάσει όλους όσοι ζούνε σήμερα στη γειτονική χώρα και αυτοπροσδιορίζονται ως Σαρακατσάνοι. Στο συμπέρασμα του κοινού τόπου καταγωγής οδηγούν τόσο η σαρακατσάνικη παράδοση όσο και η μελέτη της ιστορικής εξέλιξης των νομαδικών φυλών στην Ελλαδα και οι ανθρωπολογικές, λαογραφικές και γλωσσολογικές μελέτες.
Γενικά ο νομαδικός βίος των Σαρακατσάνων περιλάμβανε τις εποχικές μετακινήσεις. Την άνοιξη και συγκεκριμένα του Άι-Γιώργη οι Σαρακατσάνοι ξεκινούσαν να ανέβουν το βουνό για να “ξεκαλοκαιριάσουν”. Άνδρες, γυναικόπαιδα, κοπάδια. Το φθινόπωρο περίπου στη γιορτή του Άι-Δημήτρη, εγκατέλειπαν το βουνό και κατέβαιναν στα “χειμαδιά” δηλαδή, στις πεδιάδες.
Αντιγράφω τέλος ένα κομμάτι από το πρώτο μέρος του βιβλίου: “...Γίνεται φανερό ότι οι Σαρακατσάνοι είναι ένα νομαδικό κτηνοτροφικό φύλλο, που έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα και κάποια εποχή, που είναι δύσκολο να την προσδιορίσουμε χρονικά με την ακρίβεια, αποτέλεσαν μία συμπαγή και ομοιογενή ομάδα νομάδων κτηνοτρόφων που για πολλούς αιώνες έζησαν στην ίδια περιοχή. Τα θερινά βοσκοτόπια αυτής της περιοχής απλώνονταν κυρίως στη νοτιοανατολική Πίνδο από την Ήπειρο μέχρι τα βουνά του Βάλτου και των Αγράφων, ενώ τα χειμαδιά τους ήταν στα πεδινά μέρη της Ηπείρου της Στερεάς Ελλάδας και της Θεσσαλίας. Αυτοί οι νομάδες κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας, για διάφορους λόγους σκορπίστηκαν σε όλη την Ηπειρωτική Ελλάδα και τις άλλες βαλκανικές χώρες, όπου και βρίσκονται σήμερα.”
Ίσως η πιο σημαντική απόδειξη για το ότι ο συγγραφέας αγαπάει αυτό που κάνει είναι ότι ο ίδιος του γεννήθηκε σε ένα αχυροσκέπαστο κονάκι και έζησε μέχρι τα 22 του στη στάνη με τους νομάδες Σαρακατσάνους γονείς του. Ένα βιβλίο πολύ χρήσιμο σε κάθε αναγνώστη και απαραίτητο για κάθε ένα που έλκει την καταγωγή του από τους Σαρακατσάνους.

Δεν υπάρχουν σχόλια: