Πέμπτη 13 Μαρτίου 2008

6 Μαρτίου- Ευμενίδες

Μπήκε πλέον ο Μάρτιος, σε λίγο αρχίζουν οι ζέστες, το καρναβάλι κορυφώνεται το σαββατοκύριακο, το FYROM δεν βλέπω να ονομάζεται τελικά Δημοκρατική Δημοκρατία της Δημοκρατίας, κάτι σεισμούς προβλέπει το ΒΑΝ και ο Τσίπρας συνεχίζει να ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις φορώντας σε κάθε δημόσια εμφάνισή του τη στολή του Δαπίτη. Clean cut, καρό πουκάμισο, τζιν κλπ

Ας αφήσω, όμως την επικαιρότητα στην άκρη, για να ασχοληθώ με ένα μυθιστόρημα που προβλήθηκε αρκετά τον τελευταίο χρόνο και σίγουρα το έχετε δει να φιγουράρει σε βιτρίνες και ράφια. Πρόκειται για τις πολυσυζητημένες «Ευμενίδες» του σαραντάχρονου Γαλλο-Αμερικάνου συγγραφέα Jonathan Littell, που κυκλοφόρησε στα τέλη του 2007 στη χώρα μας από τις εκδόσεις Λιβάνη. Οι «Ευμενίδες» («Les Bienveillantes» ο πρωτότυπος τίτλος) είναι το πρώτο βιβλίο που έγραψε ο Littell στα γαλλικά, το 2006 απέσπασε όχι μόνο δύο σπουδαία λογοτεχνικά βραβεία, αλλά και καλές κριτικές, ενώ στις έξι πρώτες εβδομάδες κυκλοφορίας του στη Γαλλία, σημείωσε πωλήσεις της τάξης των 280.000 αντιτύπων. Όλα τα παραπάνω κίνησαν το ενδιαφέρον των ελληνικών εκδοτικών οίκων και μετά από έναν άτυπο πλειστηριασμό, φημολογείται ότι ο Λιβάνης απέκτησε τα δικαιώματα μετάφρασης πληρώνοντας το αστρονομικό για τα δεδομένα πόσο των 50.000 ευρώ.

Περί τίνος, όμως πρόκειται και γιατί ονομάζεται «Ευμενίδες»; Οι Ευμενίδες ήταν το τρίτο και τελευταίο μέρος της «Ορέστειας» του Αισχύλου και είναι οι Ερινύες οι οποίες πείθονται να υποχωρήσουν και να γίνουν σεμνές θεές, πνεύματα συγχώρεσης και ευμένειας. Το μυθιστόρημα τώρα του Littell, είναι σκιαγραφημένο με ιστορική πένα και αποτελεί μια ματιά εκ των έσω στο καθεστώς που κυβέρνησε τη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π. Ο κεντρικός χαρακτήρας ο δόκτωρ Μαξιμίλιαν Άουε, είναι ένα καλλιεργημένο, δίγλωσσο, διανοούμενο τέρας, που προσπαθεί να κάνει τον αναγνώστη να κατανοήσει τις αποτρόπαιες πράξεις του. Μέσα από τη δίνη ιστορικών συμβάντων που συντάραξαν την ανθρωπότητα αναδύονται οι μοναχικές, μελαγχολικές σκέψεις ως προς την ενοχή αλλά και το προαποφασισμένο των γεγονότων της ζωής του ίδιου του Μαξιμίλιαν, εγκληματία των SS. Πλήθος αναφορών σε μυθολογία, μουσική και λογοτεχνία και με βασικό ερώτημα το πόσα γνωρίζει η κοινωνία και πόσα επιθυμεί να μάθει για τις φρικαλεότητες της ιδεολογίας των ναζί.

Το βιβλίο του Littell δεν μπορεί να χαρακτηριστεί εύκολο ή εμπορικό και ούτε είναι κάτι που θα διαβάσετε μέσα σε ένα σαββατοκύριακο. Το αντίθετο μάλιστα. Αποτελείται ούτε λίγο, ούτε πολύ από 980 πυκνογραμμένες σελίδες, τον άθλο της μετάφρασης ανέλαβε ο Άγγελος Φιλιππάτος και θα το βρείτε στο κοντινότερο βιβλιοπωλείο σας έναντι είκοσι τριών ευρώ.

28 Φεβρουαρίου- Δράκουλας

Στη σημερινή στήλη αποφάσισα να φιλοξενήσω μία παρουσίαση που έγραψε η καλή μου φίλη Ευθυμία Δεσποτάκη, η οποία αν θυμάστε είναι η συγγραφέας της συλλογής διηγημάτων «Μέσα απ’ το Γυαλί», βιβλίο που είχα παρουσιάσει παλιότερα. Η Ευθυμία διατηρεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ιστολόγιο στη διεύθυνση http://www.readingthebookofdeeds. blogspot.com/, το οποίο έχει τον πολύ πετυχημένο τίτλο «Διαβάζοντας το Βιβλίο των Συμβάντων» και στο οποίο συχνά-πυκνά γράφει μερικά λόγια για βιβλία και ταινίες που της άρεσαν.
Την ευχαριστώ και με χέρια που τρέμουν, ανοίγουμε την αυλαία με δέος για να εμφανιστεί μπροστά σας μία μορφή γνώριμη και συνάμα τρομακτική: «Είναι κάποια βιβλία που όλοι μιλούν γι' αυτά αλλά σπάνια κάποιος τα διαβάζει. Βιβλία που έχουν γίνει πια σύμβολα στον καθημερινό λόγο, όπως ο Τάρας Μπούλμπα, ο Συρανό Ντε Μπερζεράκ, η Κυρία με τις Καμέλιες. Ή η Κόλαση του Δάντη. Ή ο Φρανκενστάιν. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι και ο Δράκουλας του Μπραμ Στόκερ, (εκδόσεις Στοχαστής) τουλάχιστον για μένα. Ενώ η λογοτεχνία τρόμου και το φανταστικό είναι οι μεγάλες μου αδυναμίες, το χεράκι δεν πήγαινε στο βιβλίο που περίμενε υπομονετικά στο ράφι τόσον καιρό. Προχτές με τα χιόνια, λοιπόν, και με την ευκαιρία που είχα συντροφιά, έκατσα και το διάβασα φωναχτά στη συντροφιά μου.
Κι ύστερα το μεσημέρι της Δευτέρας είδαμε και την ταινία. Δεν υπάρχουν σχόλια για να κάνει κανείς. Το βιβλίο είναι πραγματικά αρχετυπικό, είναι κάτι που απετέλεσε πρότυπο για τα επόμενα. Η αδυναμία του ήταν μόνο η ηλικία του: Όλοι οι βικτωριανοί του ήρωες ανταλλάσσουν συνεχώς όρκους αιώνιας φιλίας, οι άντρες είναι γενναίοι κι οι γυναίκες χλωμές και αγνές. Ούτε και για την ταινία μπορώ να πω πολλά. Για μένα είναι η ωραιότερη ερωτική ταινία αν όχι όλων των εποχών, τότε των τελευταίων πολλών χρόνων. Από τον Γκάρυ Όλντμαν και τον Άντονυ Χόπκινς μέχρι την σκηνοθεσία και το ελαφρώς πειραγμένο σενάριο όλη η ταινία αποπνέει μια απίστευτη μαγεία. Χαρακτηριστικά την είχα δει για πρώτη φορά το 1992, στο σινεμά, όπου είχα πάει μόνη μου (και για όσους δεν ξέρουν να υπολογίζουν έτη, ήμουν στην Τρίτη Λυκείου κι ετοιμαζόμουν για τις Πανελλήνιες.) Από τότε ακόμη το Bram Stoker's Dracula ασκεί επάνω μου μια υπνωτιστική εξουσία, δε μπορώ ποτέ να αρνηθώ να τη δω. Και μιας και πήρα στη σειρά τα Βαμπίρ, το επόμενο βιβλίο που θα διαβάσω θα είναι ο Δράκουλας Λυόμενος του Μπράιαν Άλντις. Έτσι για να μην φύγω από το κλίμα.»